Kijk naar het verkeer van en naar het ISS




Nu het Internationale Ruimtestation ISS permanent bewoond wordt door een stuk of zes astronauten is er een levendig verkeer van ruimteschepen, die nieuwe voorraden afleveren dan wel bemanningsleden heen en terug vervoeren. Onder gunstige omstandigheden kunt u dergelijke scheepjes met het blote oog zien; u ziet dan hoe het ISS tijdens zijn vlucht langs de hemel achtervolgd wordt door een duidelijk minder helder lichtpuntje. Voorwaarde is natuurlijk wel dat u weet waar en wanneer u moet kijken. Daarvoor wil ik u enkele tips geven.
Allereerst moet u weten wanneer er een ruimteschip wordt gelanceerd. De website Spaceflightnow.com houdt een agenda bij op de tab Launch Schedule. De lanceertijden zijn in GMT; u moet daar zelf nog 1 uur bij optellen, 2 tijdens de zomertijd. Bij elke lancering staat eerst de gebruikte raket vermeld (voor ons minder interessant), met daarachter de (missie)naam van hetgeen er gelanceerd wordt. Voor ons zijn van belang:
  • Soyuz / ISS nnS
    Al ruim 20 jaar vervoert Rusland astronauten van en naar het ISS (de letters nn staan telkens voor een volgnummer), in een driepersoons capsule met de naam Soyuz. De lanceerraket draagt - heel overzichtelijk - dezelfde naam.
  • Falcon 9 / Crew nn
    De zojuist in dienst gekomen Crew Dragon capsule van het Amerikaanse SpaceX, gelanceerd met de zelf ontwikkelde Falcon-9 raket, brengt meestal een viertal astronauten van en naar het ISS.
  • Atlas 5 / CST-100 Starliner
    De nieuwe CST-100 passagierscapsule (ook wel Starliner genoemd) van Boeing wordt momenteel getest met enkele (on)bemande vluchten naar het ISS, voor hij voor reguliere vluchten naar het ruimtestation ingezet mag worden.
  • Soyuz / Progress nnP
    Een Russisch bevoorradingsschip van het type Progress, gelanceerd met een Soyuz-raket.
  • Falcon 9 / SpaceX CRS nn
    Een bevoorradingsschip van het type Dragon 2, gebouwd en gelanceerd door SpaceX.
  • Antares / NG-nn
    Een Cygnus bevoorradingsschip van het Amerikaanse Northrop Grumman.
Lanceringen worden vaak uitgesteld, soms zelfs op het allerlaatste moment. Op de homepage van Spaceflightnow.com wordt meestal gemeld of een lancering ook werkelijk heeft plaatsgevonden.
U kunt zo'n scheepje na de lancering alleen zien overkomen wanneer ook het Internationale Ruimtestation zelf vanuit ons land zichtbaar is. U kunt dat checken op de website Heavens-Above; op deze pagina, geldig voor het oosten van Brabant, klikt u op 'ISS'. U stelt de datum van de lancering in met < of >, en kijkt of er voor die dag zichtbare passages zijn. Zo ja, klikt u op de datum (blauwe getallen), en u krijgt een opzoekkaartje te zien dat aangeeft waar het ISS langs de hemel zal trekken. Het scheepje volgt ruwweg dezelfde baan, op een zekere achterstand t.o.v. het ISS.


Hoe groot is die achterstand nu precies? Deze vraag is wat moeilijker te beantwoorden. Rusland lanceert een object tegenwoordig zo precies dat het al binnen 3 tot 6 uur het ISS kan bereiken. Dat maakt het spotten van Russische schepen extra moeilijk: voordat het bij ons donker wordt kunnen zij het ISS al hebben bereikt. Vanuit Amerika duurt de reis meestal enkele dagen; de verwachte aankomsttijd wordt vaak door Spaceflightnow gepubliceerd. Houd er rekening dat een ruimteschip, dat nog een dag naar het ISS onderweg is, pas ettelijke minuten na het ruimtestation langs de hemel trekt. Veel succes!