Heldere lichtende nachtwolken in kortste nacht 2022
Update 21 jun 2022.
De eerste nacht van de astronomische zomer van 2022 bracht een verrassing: van Engeland tot Letland waren heldere
lichtende nachtwolken te zien. Opnamen stroomden binnen op de galerij van Spaceweather. Een opname uit Nederland geeft goed weer wat ik zelf heb gezien, toen ik omstreeks drie uur (!) toevallig uit het raam keek. De wolken stonden in het NO, laag boven de horizon: behoorlijk ver weg dus, maar toch opvallend helder.
Voor dit seizoen waren de voortekenen niet opvallend gunstig - geen extreem lage temparaturen of hoge vochtigheid op grote hoogte in de atmosfeer - en daardoor de verwachtingen niet zo hoog gespannen: toch lijkt het er op dat het de komende tijd de moeite
waard is om de noordelijke hemel in de gaten te houden.
Lichtende nachtwolken: seizoen 2021 goed begonnen
 |
In 2019 schreef ik in het Astense clubblad (Interkomeet 2019-3) een stukje over lichtende nachtwolken; in het Engels
noctilucent clouds (NLC's) genaamd. Op 12 en 21 juni 2019 waren deze bijzondere wolken, die normaliter alleen goed vanuit noordelijker streken waarneembaar zijn, vanuit ons
land opvallend spectaculair te zien. In 2019 waren de omstandigheden voor het ontstaan van NLC's zeer gunstig: een zeer lage temperatuur en een relatief grote hoeveelheid vocht op
zo'n 80 km hoogte. Omdat deze condities ook in het voorjaar van 2020 aanwezig waren, waren de verwachtingen hooggespannen. Al op 17 mei namen satellieten de eerste NLC's boven het noordpoolgebied waar. Vanaf de noordkust van
Duitsland zag men de wolken op 7 juni, laag boven zee. En op 21 juni zag men (foto links) vanuit hartje Londen (zelfde NBr. als Helmond) de heldere draden aan de hemel. Op de avond van 5 juli was vanuit grote delen van Europa een spectaculaire show te zien. Dit voorjaar (2021) werden de wolken voor het eerst vanuit Noord-Canada waargenomen, op 20 mei. Nog geen drie weken later heb ik de wolken zelf al gezien: op de avond van 9 juni was in het NW een vrij heldere, ca 15 graden brede band zichtbaar. Het verschijnsel was tussen elf en twaalf uur zichtbaar; dit is ook ruwweg de beste waarneemtijd. De vroege verschijning van de NLC's dit seizoen is geen garantie voor een spectaculair verloop, maar wanneer u tussen nu en medio augustus de noordelijke hemel goed in de gaten houdt hebt u goede kansen om de wolken te zien. |
 |
Lichtende nachtwolken kunnen we zien wanneer de zon zo ver onder de horizon is gezakt (in de figuur: 6 graden), dat wolken op normale hoogte geen zonlicht meer opvangen, terwijl de NLC's nog worden verlicht. In de praktijk lijkt het echter beter te wachten tot minstens een uur na zonsondergang. De nachtwolken zijn vaak moeilijk als zodanig te herkennen, zeker wanneer zij (zoals meestal) lichtzwak zijn, en slechts laag boven de horizon staan. Zij zijn het beste te herkennen aan hun blauwachtige tint en hun draderige structuur, maar toch blijft het moeilijk ze te onderscheiden van 'gewone' hoge bewolking, zoals de veerachtige cirruswolken. Indien u zich op uw waarnemingen wilt voorbereiden kunt u bijvoorbeeld tevoren een kijkje nemen op specifieke sites; na uw waarneming kunt u daar ook uw resultaten met die van anderen vergelijken. |